پیوند قرنیه لایه‌ای در درمان کراتیت ناشی از گاز خردل

هدف: گزارش نتایج طولانی‌مدت پیوند قرنیه‌ای لایه‌ای (LKP) در بیماران مبتلا به کراتیت ناشی از گاز خردل و مقایسه میزان بینایی بین دو زیرگروه که تحت درمان هم‌زمان یا متوالی پیوند سلول‌های بنیادی و قرنیه قرار گرفته‌اند. روش‌ها: در این مطالعه گذشته‌نگر، ‌مقایسه‌ای و مداخله‌ای، 52 ‌چشم از 37 مرد جانباز ایرانی که بازمانده جنگ شیمیایی و مبتلا به کراتیت دیررس ناشی از گاز خردل (MGK: mustard gas keratitis) بودند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج پیوند قرنیه‌ای لایه‌ای توسط معیارهایی از قبیل بهترین دید اصلاح شده، عیب انکساری، ‌کراتومتری و شفافیت پیوند بررسی شدند. عمل پیوند سلول‌های بنیادی برای زیرگروهی از این بیمارانی که نیازمند عمل بودند، قبل و یا هم‌زمان با پیوند قرنیه‌ای لایه‌ای انجام شد. دو زیرگروه که مورد هر دو عمل پیوند سلول‌های بنیادی و قرنیه‌ای لایه‌ای به صورت هم‌زمان یا متوالی قرار گرفته بودند، از لحاظ نتایج بالینی و میزان بقا پیوند مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته‌ها: میانگین سنی بیماران در زمان جراحی و مدت زمان پی‌گیری به ترتیب 2/8±4/43 (68-34) سال و 6/19±4/41 (107-19) ماه بـود. بهترین دید اصلاح‌شده قبل از عمل 48/0±51/0 لوگمار (از شمارش انگشتان در 5/1 متری تا 20/20) بود که پس از عمل به 18/0±33/0 لوگمار (03/0P=) افزایش یافت. معادل کروی عیب انکساری به طور متوسط قبل از عمل 5/1±40/2- دیوپتر بود ‌که بعد از عمل تغییر نیافت (7/3±52/1- دیوپتر، 77/0P=). بین نتایج بعد از عمل از لحاظ BSCVA، ‌عیب انکساری کراتومتری و ماندگاری پیوند قرنیه در دو گروه درمانی به صورت متوالی و هم‌زمان، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت، ولی ‌گروه دوم نتایج بهتری در مورد ماندگاری پیوند سلولی بنیادی داشت. نتیجه‌گیری: پیوند قرنیه‌ای لایه‌ای را می‌توان به عنوان یک روش قابل قبول برای پیوند قرنیه در قربانیان جنگ شیمیایی در نظر گرفت. وقتی هر دو مورد پیوند سلول‌های بنیادی و قرنیه‌ای لازم باشد، روش هم‌زمان می‌تواند نتایج بهتری از مداخله متوالی داشته باشد. · مجله چشم‌پزشکی بینا 1390؛ دوره 17، شماره 2: 138-130